H1 Zwierzęta zagrożone wyginięciem w Polsce – moje spotkania z przyrodą
Poznaj 10 gatunków zwierząt zagrożonych wyginięciem w Polsce, które miałam okazję zobaczyć dzięki moim koleżankom. Dowiedz się, jakie działania pomagają w ich ochronie i jakie wyzwania stoją przed przyrodnikami.
Polska skrywa w swoich lasach, rzekach i górach wiele niezwykłych gatunków zwierząt, ale niestety wiele z nich jest zagrożonych wyginięciem. Dzięki moim koleżankom miałam okazję zobaczyć kilka z nich na własne oczy – i to było doświadczenie, które na zawsze zostanie w mojej pamięci.
H2 Zagrożone gatunki w Polsce – dlaczego warto o nich mówić?
W naszym kraju ponad 100 gatunków zwierząt jest uznawanych za zagrożone. Niektóre z nich mają jeszcze szansę na odbudowę populacji, inne balansują na krawędzi wymarcia. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) już w 1963 roku stworzyła „Czerwoną księgę gatunków zagrożonych”, a w 1992 roku polscy naukowcy opracowali jej rodzimą wersję – „Polską czerwoną księgę zwierząt”.
Dziś chciałabym opowiedzieć o kilku niezwykłych zwierzętach, które miałam okazję zobaczyć, oraz o tych, które zasługują na szczególną uwagę.
1. Żubr – symbol odrodzenia
Populacja w Polsce: ok. 8000 osobników
Żubr to prawdziwa duma polskiej przyrody! Choć jeszcze niedawno znajdował się w grupie gatunków „zagrożonych wyginięciem”, dziś jego sytuacja nieco się poprawiła. Praca przyrodników, aktywistów i zakaz polowań sprawiły, że te majestatyczne zwierzęta przetrwały. Ale uwaga – ich los nadal nie jest pewny, dlatego działania ochronne są kluczowe.
➡ Gdzie można go spotkać?
Puszcza Białowieska, Bieszczady, Puszcza Knyszyńska
2. Żółw błotny – cichy wojownik
Populacja w Polsce: ok. 100 osobników
Żółw błotny to jedyny naturalnie występujący w Polsce gatunek żółwia. Jego przetrwanie jest zagrożone przez osuszanie mokradeł i niszczenie naturalnych siedlisk. Co ciekawe, niektóre źródła podają, że może żyć nawet ponad 100 lat, ale w naszych warunkach rzadko dożywa czterdziestki.
➡ Gdzie można go zobaczyć?
Mazury, Wielkopolska, Dolny Śląsk
3. Wąż Eskulapa – największy wąż Polski
Populacja w Polsce: 80–200 osobników
Ten egzotycznie wyglądający wąż nie jest jadowity, a mimo to budzi wiele emocji. Jego największym zagrożeniem jest niszczenie siedlisk przez rozwój wsi i nowoczesne budownictwo.
➡ Gdzie można go spotkać?
Bieszczady
4. Puchacz – sowa, która unika ludzi
Populacja w Polsce: ok. 300 par lęgowych
To największa sowa Europy, ale niezwykle wrażliwa na hałas i obecność człowieka. Często zdarza się, że jeśli poczuje zagrożenie, porzuca swoje jaja. Dlatego tak ważne jest, by ograniczyć ingerencję w jej siedliska.
➡ Gdzie można ją zobaczyć?
Sudety, Karpaty, Puszcza Białowieska
5. Morświn – kuzyn delfina w Bałtyku
Populacja w Polsce: ok. 450 osobników
Morświn to jedyny waleń żyjący w Bałtyku, ale niestety jest krytycznie zagrożony. Największym problemem są sieci rybackie, w które często się zaplątuje i ginie. Polscy naukowcy prowadzą działania mające na celu jego ochronę – m.in. instalują specjalne urządzenia dźwiękowe ostrzegające te ssaki przed sieciami.
➡ Gdzie można go zobaczyć?
Zatoka Pucka
6. Ryś – tajemniczy kot lasów
Populacja w Polsce: ok. 200 osobników
Rysie to samotnicy, którzy potrzebują dużych, dzikich terenów. Niestety ich naturalne szlaki migracyjne są coraz bardziej przecinane przez autostrady i inne budowle. Budowa muru na granicy z Białorusią dodatkowo utrudniła ich wędrówki.
➡ Gdzie można go spotkać?
Bieszczady, Puszcza Karpacka
7. Foka szara – strażniczka Bałtyku
Populacja w Bałtyku: ok. 20,5 tys. osobników
Choć liczba fok w Bałtyku jest stosunkowo wysoka, ich sytuacja wcale nie jest dobra. Zanieczyszczenia i zmiany klimatyczne powodują, że ich organizmy są osłabione, a wskaźnik rozrodczości maleje. W Stacji Morskiej w Helu regularnie ratuje się osierocone młode foki, które później wracają do morza.
➡ Gdzie można je zobaczyć?
Wybrzeże Bałtyku, Mierzeja Helska
8. Rybołów – mistrz polowania na ryby
Populacja w Polsce: ok. 26 par lęgowych
To ptak, który w Europie radzi sobie całkiem nieźle, ale w Polsce jego liczebność dramatycznie spada. Powodem jest niszczenie siedlisk i nielegalne polowania.
➡ Gdzie można go zobaczyć?
Mazury, Podlasie
9. Kraska – piękność na skraju wyginięcia
Populacja w Polsce: ok. 70 par lęgowych
Jeszcze 100 lat temu była obecna niemal w całym kraju, dziś jest gatunkiem skrajnie zagrożonym. Rolnictwo przemysłowe sprawiło, że ptak ten stracił większość swoich siedlisk.
➡ Gdzie można ją zobaczyć?
Podkarpacie, Równina Kurpiowska
10. Niedźwiedź brunatny – siła polskiej natury
Populacja w Polsce: ok. 110 osobników
Kiedyś było ich zaledwie 20, dziś ich liczba rośnie, ale wciąż są narażone na wiele zagrożeń – m.in. rozbudowę turystyki w Tatrach i Bieszczadach.
➡ Gdzie można go spotkać?
Tatry, Bieszczady
1 Unikać zakłócania ich naturalnego środowiska
2 Wspierać organizacje zajmujące się ochroną przyrody
3 Edukować innych na temat zagrożonych gatunków
4 Dbać o środowisko – zmniejszać zużycie plastiku, segregować odpady
Każdy z nas może pomóc w ratowaniu tych wyjątkowych zwierząt. Wystarczy odrobina świadomości i chęci, by przyszłe pokolenia również mogły podziwiać żubry, rysie czy morświny w ich naturalnym środowisku.
Czy kiedykolwiek spotkaliście na żywo jakieś zwierzę zagrożone wyginięciem? Jakie to było doświadczenie?
